به پاس مبارزه شجاعانه حدیث نجفی که همه ایران را به مبارزه دعوت کرد و تاریخ مبارزاتى زنان آزربایجان را بار ديگر به دنیا یادآور شد.
«فؤاد عبدالرحمن اف»، مجسمه ساز سرشناس آزربایجانی ، مجسمه زن آزاد را با الهام از شخصیت «سویل» در اپرای «سویل -جعفر جبارلی» ساخت تا به عنوان یک اثر هنری و نماد زن آزربایجانی که برای آزادی و رهایی تلاش می‌کند منعکس نمايد .
زن آزاده‌ای که روسری خود را از سر می‌اندازد و تصمیم به رها شدن از هر قید و بند را می‌گیرد تا مظهر گذشته دشوار، حال و آینده یک ملت مدرن باشد.
مجسمه زن آزاد خرافات و نابرابری‌هاى جنسیتی را که در گذشته تاریخی زنان وجود داشت را به تصویر می‌کشد و جایگاه، نقش و حقوق زنان آزربایجان را به وضوح نشان مي‌دهد.
فواد عبدالرحمن اف در مورد ایده این اثر هنری تاریخی می‌گوید:
«ایده آزادی زن آزربایجانی مدت‌ها بود که فکر مرا مشغول کرده بود. وقتی کار روی مجسمه را شروع کردم، در ذهنم عقابی متصور شدم که به دلایلی در یک حصارى از سايه در بند بود و در تکاپوی آزادى بال و پر مي‌زد و به یکباره در یک چشم بر هم زدنی رها می‌شود و اوج می‌گیرد به سمت آسمانی آفتابی به پرواز در می‌آيد.»
نکته: زمانی در آزربایجان روسری یکی از پوشش‌های اصلی زنان در شهرهای اقتصادی و تجارتی توسعه یافته بود.
مبارزه با حجاب در سال ۱۹۰۸ توسط هواداران بورژوازی لیبرال در باکو آغاز شد. اما اعتراضات توسط طرفداران مذهبی افراطی و خرافه گرا سرکوب شد و طبقه اشرافی مجبور به عقب‌نشینی شدند و پذیرفتند که از اعتراض به حجاب دست بردارند، در مقابل مذهبیون هم به خانم‌هایی که پوششان آزاد و به سبک اروپایی هست توهین نکنند.
بعد از پیوستن آزربایجان به اتحاد جماهیر شوروی، وضعیت اجتماعی زنان آزربایجانی در مدت کوتاهی تغییر کرد. زنان به درون جامعه راه پيدا كردند و شروع به کار و فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی نمودند. این تغییرات در لباس زنان آزربایجانی نیز نمود پیدا کرد. در دهه ١٩٢٠، اعتراضات علیه حجاب، که نزديك به دو دهه قبل، سرکوب شده بود، دوباره آغاز گرديد. در آن روزگار دختران و تازه عروس‌هايى که از حجاب و آداب و رسوم سرباز می‌زدند طرد مي‌شدند. نمونه‌اى از اين زنان، «سریه خلیل اوا »بود كه یکی از اعضای «کومسومول» بود که با اعتراضی بی باکانه حجاب خود را از سر باز کرد. و به خاطر این اقدام توسط پدرش کشته شد.
مجسمه زن آزاد نشان دهنده موانع و مشكلاتى هست که زنان آزربایجانی در گذشته براى كسب حقوق فردى خود مبارزه كرده بودند …
ادامه این ماجرا متنی دیگر را میطلبد.
نکته آخر اینکه؛ اين مجسمه سنبليك در اصل شخصیت آزاد و رهاىی زنى را به نمایش می‌گذارد كه بر روی سكويى بلند ايستاده و در حالى كه حجاب خود را برمي‌دارد، با قامتى استوار و عصيانگرانه سينه سپر مي‌كند و همه را به مبارزه فرا مي‌خواند .
چقدر این عصیانگری شبیه «سکوت نکردن نترسیدن و اطاعت نکردن»
حدیث نجفی هست .
و در نهايت بايد گفت كه؛
مجسمه زن آزاد «نماد نابرابری اجتماعی زنان شرقی» است.
کیمیا قنبرزاده
