میرزا حسن تبریزی مشهور به رُشدیه از پیشقدمان نهضت فرهنگی در سده قبل بود. وی نخستین مؤسس مدارس جدید در تبریز و دومین مدرسه در تهران (بعد از دارالفنون) بود، او را پدر فرهنگ جدید ایران نامیده‌اند.
حاجی میرزا حسن رشدیه با توصیه و مشورت پدرش تصمیم گرفت که به جای رفتن به نجف و خواندن درس طلبگی روانه استانبول و مصر و بیروت گردد و آموزگاری نوین را یاد بگیرد.
او به بیروت رفت و در آن جا سبک نوین آموزش الفبا و دروس جدید مانند حساب و هندسه و تاریخ و جغرافیا را آموخت. سپس در تفلیس مشغول به کار شد.
هنگام بازگشت ناصرالدین شاه از سفر فرنگ، رشدیه طرح‌های آموزشی خود را ارائه کرد و شاه او را مأمور کرد که به ایران آمده و همین سبک را در شهرهای ایران راه‌اندازی کند.
وی کتاب “آذربایجاندا درس کتابلاری” اولین کتاب درسی ترکی جهت تدریس در مدارس مدرن آن زمان را حاضر نمود. این کتاب در سال 1379 توسط دکتر حسین محمدزاده صدیق (دوزگون) تحت عنوان امثال لقمام باز نشر و در کتابخانه دیجیتالی توروز قرار گرفت.
لینک کتاب آذربایجاندا درس کتابلاری
