«در دامنه تپه‌ای در جنوب شرقی ترکیه، قدیمی‌ترین زیارتگاه مذهبی شناخته شده جهان به آرامی اسرار بی‌نهایت خود را فاش می‌کند. طبق گزارش خبرگزاری فرانسه، گؤبکلی‌تپه یکی از مهمترین مکان‌های باستان‌شناسی جهان است، بیش از 7هزار سال قبل از استون هنج [یادمان پیشاتاریخی] در انگلستان و حتی اهرام مصر، هزاران انسان در این مکان بین سنگ‌های بزرگ (مگالیت) برای مراقبه جمع می‌شدند.
به گفته برخی از کارشناسان، گؤبکلی‌تپه هرگز مکانی مسکونی نبوده است. بلکه بخشی از یک مجموعه مذهبی وسیع بود…»
توضیح اینکه این محل یکی از صدها اماکن باستانی و تاریخی است که مورد بازدید هزاران توریست و گردشگر قرار می‌گیرد و یکی از منابع درآمد تورکیه محسوب می‌گردد.
در جلگه وسیع سولدوز و در 9 کیلومتری شمال‌شرق نقده تپه‌ای قرار گرفته است به نام تپه حسنلو.
این تپه سابقه 9هزار ساله دارد و دارای 12 لایه مختلف زیست انسان است. باستان‌شناسان لایه‌ها را بر حسب دوره‌های مختلف از فوقانی تا زیرین و قدیمی‌تر طبقه‌بندی کرده‌اند. طبقه اول مربوط به دوره ایلخانی و… و طبقه چهارم یا دوره چهارم مربوط به تمدن ماننایی است. جالب آنکه در محل تالار شمالی تپه حسنلو مربوط به دوره چهارم این تپه، سنگی آیینی شبیه به سنگ‌های آیینی تپه گؤبلکی تورکیه کشف شده و جالبتر آنکه اگر به نقشه جغرافیای توجه کنیم هر 2 تپه یاد شده در یک موازات عرضی جغرافیایی با هم قرار دارند!
نگارنده در کتاب مختصری از تاریخ و جغرافیای سولدوز به این وجه ممتاز شباهت اشاره داشته‌ام و امیدوارم باستان‌شناسان دیگر وجوه شباهت‌ها و پیوندهای میان این سایت‌های بین‌المللی میراث بشری را بیشتر مورد کنکاش و پژوهش قرار دهند.
دیگر آنکه مسئولان میراث فرهنگی و منطقه در جهت شناساندن اماکن باستانی و گردشگری سولدوز اهتمام بیشتری نشان دهند تا در اثر آن علاوه بر تأکید بر اهمیت میراث جهانی بشری، بر افزایش اشتغال و منابع تأمین درآمدهای مردم منطقه نیز تأثیرگذار باشد.
