پیشتر خبرگزاری میزان، متعلق به قوه قضائیه جمهوری اسلامی، گزارش داده بود که در نشست روز چهارشنبه مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور، کلیات این طرح با ۱۰۴ رأی موافق، ۱۳۰ رأی مخالف و ۵ رأی ممتنع از مجموع ۲۴۶ نماینده حاضر در جلسه به تصویب نرسید.
بر اساس این گزارش، نماینده دولت در مجلس شورای اسلامی هم در سخنانی با این طرح مخالفت کرده بود.
مجلس با تدریس «زبان‌های قومی و محلی» در مدارس مخالفت کرد
آداپ تاکید کرد: «این تصمیم به‌وضوح نشان‌دهنده تعهد دولت ایران به حذف تنوع زبانی و فرهنگی است» و «ریاکاری رژیمی را آشکار می‌کند که در حالی ادعای رعایت حقوق اقلیت‌ها را دارد، به‌طور سیستماتیک در حال سرکوب آن‌هاست.»
این انجمن مدنی با اشاره به اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که بر اساس آن، «به‌صورت نظری، تدریس زبان‌های غیر فارسی مجاز است»، افزود: «اما این رژیم همچنان به نقض قوانین خود ادامه می‌دهد، چه برسد به پایبندی به کنوانسیون‌های بین‌المللی در زمینه حقوق زبانی و فرهنگی.»
اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید: «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.»
انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران با اشاره به مخالفت مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: «این تصمیم تنها حمله‌ای به زبان نیست؛ بلکه حمله‌ای به هویت، تاریخ و کرامت میلیون‌ها تن است».
رد طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس ایران کمتر از یک هفته از روز جهانی زبان مادری انجام شده است.
انتقاد شیرین عبادی از برخورد امنیتی و قضایی با معلمان زبان‌های مادری
در این ارتباط، شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل و رییس کانون مدافعان حقوق بشر، در پیامی به مناسبت روز جهانی زبان مادری، «تنوع و کثرت زبانی و فرهنگی» را «فرصتی برای اعتلای» ایران دانست.
خانم عبادی در کانال تلگرامی خود اشاره کرد که «کودکان این جوامع در نظام آموزشی تک‌زبانه مورد تبعیض قرار می‌گیرند و معلمان زبان‌های مادری تحت فشارهای امنیتی و قضایی قرار می‌گیرند» و تاکید کرد: «چنین سیاستی مصداق بی‌عدالتی است.»
همچنین کانون نویسندگان ایران در یک بیانیه به مناسبت روز جهانی زبان مادری نوشت: «به گواهی آمار، بیشترین میزان بازماندگی از تحصیل در میان گویشوران به زبانی غیر از زبان رسمی به‌چشم می‌خورد.»
در بیانیه این کانون آمده است: «موج گسترده و فزاینده بازداشت‌ها در میان فعالان مدنی و فرهنگی و کنشگران حوزه زبان‌های مادری در استان‌های مرزی کشور نشان دهنده نگاه خصمانه و تقلیل‌گرایانه حاکمیت نسبت به فعالان مدنی و فرهنگی در استان‌هایی است که مردمانش به زبانی غیر از زبان رسمی سخن می‌گویند.»
روز ۲۱ فوریه (دوم اسفند) از طرف یونسکو به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگ به عنوان روز جهانی زبان مادری نام گذاری شده‌است.
روز جهانی زبان مادری در سال ۱۹۹۹ میلادی تعیین شد و از سال ۲۰۰۰ هر ساله برنامه‌های مختلفی را در مراکز یونسکو در کشورهای مختلف برگزار می‌شود.
