فاصله تقریبا دو ماه و اندی به «۲۱ فوریه» (دوم اسفند ۱۳۹۸) یعنی به « روز جهانی زبان مادری» مانده است، مراسم این روز که در اغلب کشورها با همکاری دولت و از طریق مسئولین کشوری و بسیار با شکوه برگزار میگیرد، در ایران بدون همکاری دولت و با برگزاری مراسم ساده و ابتدایی آن از طرف مردم و علاقمند به این روز هم با هزینه ها و عوارضی که باور کردنش سخت است، همراه است!
اصولا مسئولین کشورهای چند زبانه ای که در آن کشور فقط یک زبان حاکم است و آن زبان، زبان تحصیل، ادارات، مطبوعات و تنها زبان رسمی و کاربردی سراسر کشور است و دیگر زبانها حق برخورداری از کمترین امتیازات زبان حاکم را ندارند، نه تنها تمایلی به برگزار کردن مراسم « روز جهانی زبان مادری» ندارند بلکه برگزار کنندگان این چنین مراسمات و یا شرکت کنندگان در چنین گردهم آیی ها را هم با موانع و مشکلات زیاد و محکومیتهای دور از انتظار مواجه می کنند !
برای اولین بار سازمان یونسکو در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ نوامبر (برابر با دوم و گاهی اول اسفند) را روز جهانی زبان مادری نامید و از سال ۲۰۰۰ این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته می‌شود و برنامه‌هایی در ارتباط با این روز برگزار می‌گردد.
در ایران نیز برای اولین بار به مناسبت روز جهانی زبان مادری روز شنبه، دوم اسفندماه سال ۱۳۸۲ برابر با ۲۱ فوریه سال ۲۰۰۴ میلادی مراسمی در دانشگاه علم و صنعت، توسط دانشجویان تورک دانشگاه‌های تهران برگزار گردید که موضوع اصلی سخنگویان در این مراسم، لزوم آموزش به زبان مادری در کشور کثیرالمله ایران بود؛ همزمان با تهران در تبریز نیز در گرامیداشت «روز جهانی زبان مادری» مراسمی در تالار “دکتر مبیّن” این شهر برگزار گردید.
کمیته پیگیری اعلامیه جهانی حقوق زبانها مدافع اصل برابری همه جوامع زبانی است و معتقد است که اعضاء هر جامعه زبانی حق‌دارند در مدارس به زبان خود تعلیم ببینند و در اداره‌ها و سازمان‌های رسمی به زبان خود صحبت و مکاتبه کنند.
جوزف پات زبان‌شناس می‌گوید: «ما باید سه زبانگی را ترویج کنیم و با آموزش زبان‌های کوچک آنها را نجات دهیم. سه زبانی که باید یاد بگیریم، یکی زبان مادری، دومی زبان همسایگانمان و سومی زبان بین‌المللی است؛ او می‌افزاید، زبان تا وقتی‌که بخشی از برنامه درسی نباشد در معرض خطر نابودی است.»
امین مآلوف نویسنده لبنانی (۱۹۴۹) می‌گوید: «برای آنکه بتوان در دنیای کنونی احساس آسودگی کرد لازم است فرد مجبور نباشد برای ورود به آن، زبانی را که نشانه هویت اوست کنار بگذارد.»
هاینریش بل نویسنده آلمانی (۱۹۱۷ – ۱۹۸۵) نیز می‌گوید: «بهترین راه تعلق داشتن به مردم، نوشتن به زبان آن مردم است.»
اوسینوگئی کوساآن (Useyno Gey Cossan) شاعر بنگالی شعری به زبان وولوف (Wolof) می‌سراید:
«زبان همه ما اشک می‌ریزد، زیرا فرزندانش آن را به فراموشی سپرده‌اند و با کوله باری سنگین رها کرده‌اند!»
در ارتباط با همین موضوع و مسئله زبان مادری چند روز دیگر و روز دوم دی ماه ۱۳۹۸ دادگاه تجدید نظر چهار نفر از فعالین مدنی- فرهنگی آذربایجان، اکبر آزاد،علیرضا فرشی،بهنام شیخی و حمید منافی است که بخاطر شرکت در یک مراسم ساده « روز جهانی زبان مادری » در سال ۱۳۹۲ در اسلامشهر تهران بازداشت و در دادگاه بدوی هر کدام به ۱۰ سال زندان و دو سال تبعید به شهرهای دور دست ( مجموعا ۴۰ سال حبس و ۸ سال تبعید!) محکوم شدند!
با توجه به سروده اوسینوگئی کوساآن (Useyno Gey Cossan) شاعر بنگالی : نه تنها « زبان همه ما اشک می‌ریزد، زیرا فرزندانش آن را به فراموشی سپرده‌اند و با کوله باری سنگین رها کرده‌اند!» بلکه اندک مدافعین این زبان مظلوم برای جلوگیری از مرگ ابدی با گویشورانی که جمعیت اکثریت نسبی کشور را تشکیل میدهند اما از حقوق اقلیت در کشور هم محرومند، با محکومیتهایی که تصورش هم سخت و ناباورانه است مواجه می شوند!
.
.
