کارشناسان در حال مطالعه داده های جدید موجود در گزارشهای هفته گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی، می گویند که تهران با غنی سازی اورانیوم در ماه های اخیر و نزدیک به سطح بمب هسته‌ای، توان تولید بمب مورد نیاز خود را به دست آورده است. بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، برای ساخت یک کلاهک هسته ای ایران به یک ماه یا کمی بیشتر نیاز دارد.
به گزارش نیویورک‌تایمز، مقامات فدرال که برآوردهای طبقه بندی شده ای را مشاهده کرده اند از ارزیابی های رسمی خودداری می کنند اما در اظهارات پیشین اعتراف کردند که معتقدند این کار تنها چند ماه به طول می انجامد.
با این حال، ساخت کلاهک واقعی -که بتواند بر سر موشک بالستیک قرار گیرد و از ورود مجدد آتشین به اتمسفر جان سالم به در ببرد- به طور قابل توجهی بیشتر طول می کشد. ایران ۲۰ سال پیش به طور فعال در حال مطالعه این فناوری بوده ولی همچنان اصرار دارد که هیچ تمایلی به زرادخانه هسته ای ندارد.
نیویورک‌تایمز، می‌گوید، با این وجود، ایران از قبل از برجام تا این اندازه نزدیک به سلاح اتمی نبوده است. آن توافق ایران را مجبور کرد بیش از ۹۷ درصد سوخت خود را به خارج از کشور منتقلل کند.
اکنون، بیش از سه سال پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا از این پیمان، به نظر می رسد تلاش آهسته و پیوسته ایران برای بازگرداندن توانمندی های هسته‌ای موفق بوده است.
گزارش دوشنبه موسسه علوم و امنیت بین الملل، یک گروه خصوصی که در تجزیه و تحلیل یافته های آژانس سازمان ملل تخصص دارد، نتیجه می گیرد که ایران در وضعیتی است که می تواند سوخت یک بمب را در مدت “یک ماه” تولید کند. به گفته این موسسه، سوخت سلاح دوم می تواند در کمتر از سه ماه و سومی در کمتر از پنج ماه تولید شود.
اما نویسنده اصلی گزارش، دیوید آلبرایت، روز جمعه هشدار داد که اقدامات ایران نشان دهنده تلاش دولت جدید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور این کشور برای یافتن شرایط جدید، مطلوب تر برای ایران، در مذاکرات وین برای احیای برجام است.
مقامات دولت بایدن در مورد گزارش های آژانس اتمی، که به صورت محرمانه بین کشورهای عضو توزیع شده اما در روزهای اخیر به طور گسترده ای منتشر شده است، اظهار نظری نکرده اند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، روز جمعه در سفر خود به آلمان، اذعان کرد که پیشرفت ایران آنقدر سریع بوده است که احیای توافق قبلی به زودی بی معنی خواهد بود.
وی به خبرنگاران گفت: “من قرار نیست تاریخ آن را تعیین کنم، اما ما به نقطه ای نزدیک می شویم که بازگشت به پایبندی به توافق قبلی مزایای حاصل شده از توافق را احیا نمی کند.”
وی گفت، با گذشت زمان و توسعه ایران در برنامه هسته ای خود، از جمله فعالیت سانتریفیوژهای پیشرفته، غنی سازی مواد بیشتر، از محدودیت هایی که ایران شش سال پیش با آن موافقت کرد خیلی متفاوت است. وی افزود: “ما هنوز در آن نقطه نیستیم، اما در حال نزدیک شدن هستیم.”
کارشناسان می گویند که هم ایران و هم کره شمالی که روز یکشنبه موشک کروز جدیدی را آزمایش کرد، حاکی از آزمایش دولت بایدن از سوی این کشورها است.
رز گوتمولر، یکی از مقامات سابق کنترل تسلیحات در چندین دولت که اکنون در دانشگاه استنفورد کار می کند، می گوید: “شباهتی وهم آور بین آنچه در ایران با غنی سازی مشاهده می کنیم و در کره شمالی با آزمایش موشک کروز وجود دارد. آنها هر دو سعی می کنند میز مذاکره را به نفع خود تنظیم کنند، زیرا دولت بایدن سرانجام به آنها روی می آورد.”
روز یکشنبه، مقامات ایرانی با رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی موافقت موقت کردند تا به آژانس اجازه دهند دستگاههای نظارتی را که به اندازه گیری توسعه برنامه هسته ای کشور نظارت می کند، فعال کرده و فیلم‌ها را تحویل بگیرد. در ماه های اخیر، بازرسان آژانس در تلاش های خود برای نظارت بر برخی از تاسیسات اتمی ایران به دلیل از کار انداخته شدن دوربین‌های نظارتی ناتوان شده اند، این امر نگرانی روزافزون مقامات آمریکایی را به دنبال داشته است.
برجام ایران را محدود به سوخت غنی شده به میزان ۳.۷ درصد کرد، سطحی که می تواند در نیروگاه های هسته ای استفاده شود اما برای سلاح استفاده نمی شود. در ابتدا، ایران برخی از تولیدات خود را به ۲۰ درصد رساند و گفت که برای تأمین رآکتور تحقیقاتی که ایالات متحده قبل از انقلاب برای تولید ایزوتوپ های پزشکی به ایران ارائه کرده بود، به سوخت غنی شده در آن سطح نیاز دارد.
اما بعد، ایران فراتر از این مقدار غنی‌سازی رفت. در ماه آوریل، غنی سازی ذخایر اورانیوم خود را تا ۶۰ درصد پس از تخریب سایت هسته ای اصلی آن – نطنز – آغاز کرد که تصور می شد برخی از سانتریفیوژهای آن را نابود شده‌اند. حمله دیگری چند ماه بعد بخش هایی از یک کارخانه تولید سانتریفیوژ را از بین برد.
تولید ۶۰ درصد اورانیوم غنی شده توسط ایران هنوز برای سلاح کافی نیست. اما تابستان را صرف نصب سانتریفیوژهای جدیدتر و با کارایی بالا کرده است که می تواند ذخایر آن را به سرعت تقویت کند.
به گفته آژانس بین المللی اتمی، سوخت باید به فلز تبدیل شود -گامی که ایران نیز در حال آزمایش آن است- و سپس به یک کلاهک کامل. این مراحل بسته به مهارت فنی ماهها و شاید سالها طول بکشد.
مقامات اسرائیلی متعهد شده اند که هر مرحله را مختل کنند. سال گذشته، آنها دانشمند هسته ای ایران را در یک کمین اطلاعاتی ترور کردند. یک دهه پیش، ایالات متحده و اسرائیل به طور مشترک یک حمله سایبری پیچیده را برای از بین بردن توانایی تولید ایران ترتیب دادند.
