عواملی مانند تغییرات اقلیمی، ترجیحات مصرف کننده، شهرنشینی، ازدیاد جمعیت، آلودگی های زراعی و برداشت بیش از حد بر تنوع زیستی در طبیعت تأثیر منفی گذاشته و حدود یک میلیون گونه را در معرض خطر انقراض قرار داده است.
در اجلاس جهانی توسعه پایدار، که در سال ۱۹۹۲ در برزیل برگزار شد، کنوانسیون سازمان ملل در مورد تنوع زیستی تصویب شد. زیرا منابع تنوع زیستی به دلیل فعالیت های انسانی آسیب دیده و انقراض برخی از گونه ها به میزان نگران کننده ای رسیده بود.
در حال حاضر، ۱۹۶ کشور و طرف اتحادیه اروپا در این کنوانسیون حضور دارند.
این قرارداد به طور خاص روی مفاهیم پیشرفت و توسعه پایدار متمرکز است. این قرارداد که بر روی حیوانات، گیاهان، تنوع میکروارگانیسم ها و حفاظت از اکوسیستم آنها می پردازد، با در نظر گرفتن حق مردم برای زندگی در مواد غذایی، ایمنی، مسکن، دارو، محیط سالم و تمیز، پایداری را از یک منظر گسترده تر در نظر می گیرد.
براساس پلتفرم سیاست های علمی و بین المللی (IPBES) در مورد تنوع زیستی و خدمات اکوسیستم، نزدیک به یک میلیون گونه حیوانی و گیاهی در طبیعت به دلیل فعالیت های انسانی در معرض خطر انقراض هستند.
بیان شده است که میانگین فراوانی گونه های بومی در بزرگترین زیستگاه های زمینی از سال ۱۹۰۰ حداقل ۲۰ درصد کاهش یافته است. بیش از ۴۰ درصد از گونه های دوزیستان، حدود ۳۳ درصد مرجان های صخره ای و بیش از یک سوم کلیه پستانداران دریایی نیز در معرض تهدید قرار دارند. اگرچه آمار بر روی حشرات کاملاً واضح نیست، اما شواهد موجود نشان می دهد که حدود ۱۰ درصد از گونه های حشرات نیز در معرض خطر هستند.
طبق پلتفرم سیاست های علمی و بین المللی، از قرن شانزدهم حداقل ۶۸۰ گونه مهره دار منقرض شده اند و در سال ۲۰۱۶ بیش از ۹ درصد از کل پستانداران اهلی مورد استفاده برای مواد غذایی و کشاورزی از خیلی وفت پیش منقرض شده بودند.
به منظور آشکار ساختن سلامتی کره زمین و وضعیت فعلی تنوع زیستی جهانی، مطابق یافته های سال ۲۰۱۸ “گزارش سیاره ای که زندگی می کند” که از سال ۱۹۹۸ به صورت دوسالانه تهیه شده است، طبیعت از نظر تنوع زیستی در سراسر جهان بر روی سیگنال های هشدار قرار دارد.
براساس گزارشی که توسط بنیاد جهانی طبیعت (WWF) و انجمن جانورشناسی لندن تهیه شده است، در تاریخ ۴.۵ میلیارد ساله جهان، دوره “شتاب بزرگ” اولین بار در حال وقوع می باشد. رشد سریع جمعیت انسانی و افزایش رشد همراه با عواملی مانند استفاده بیش از حد منابع و فعالیت های کشاورزی، گونه های تهاجمی، آلودگی پلاستیکی، شکار، ماهیگیری، آلودگی کشاورزی، سدها، آتش سوزی و معدن کاهش تنوع زیستی را ایجاد می کند.
براساس این گزارش ، “ردپای اکولوژیکی” که میزان مصرف انسان از منابع طبیعی را اندازه گیری می کند، در ۵۰ سال گذشته ۱۹۰ درصد افزایش یافته است و این توجه را به این واقعیت جلب می کند که مصرف بیش از حد و به طور مداوم در حال رشد محصولات کشاورزی، ناشی از افزایش میزان مصرف مردم است.
براساس این گزارش، جمعیت حیوانات مهره داران طی یک دوره کمی بیش از ۴۰ ساله بین سالهای ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۴ ۶۰ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که جمعیت گونه های زمینی ۳۸ درصد کاهش یافته و جمعیت گونه های دریایی در ۵۰ سال گذشته ۳۶ درصد کاهش یافته است که بیشترین میزان تلفات در تالاب ها با ۸۱ درصد بوده است.
در این زمینه، نقشه های راهی مثل اهداف توسعه پایدار سازمان ملل، توافق نامه پاریس و کنوانسیون تنوع زیستی به عنوان راهنمایی برای حفظ زندگی طبیعت به شمار می آیند.
