مختاری نیا خلیل: تاکتیک توران – قسمت اول

امروزه ۷ دولت  تُرک اتحادیه کشورهای ترک را تشکیل داده اند که همان توران می باشد در حالیکه خاستگاه اصلی ترکها و توران  همان ایران کنونی می باشد.

در طول تاریخ ، ترکها و دولت های آنان( توران )  همواره برای دفاع از وطن و سرزمین خود آماده بودند. کودکان تُرک از طفولیت در کنار تعلیمات سیاسی و علمی، تعلیمات جنگی و نظامی را نیز یاد می گرفتند؛ ورزش، تفریحات و شکار نیز به مثابه تمرینات نطامی بود؛ اکثر سلاطین و فرماندهان تُرک همواره سیاستمدارانی جنگجو و  متفکرانی عالِم نیز بوده اند.

اردوی تُرک از سواره نظام نشکیل می شد.  ترکها از قدیم الایام به ارتش ” سو ” و به فرمانده ارتش ” سوباشی ” می گفتند. تعداد سربازان پیاده  در اردوی تُرک اندک و اساسا برای کمک به سواره نظام شکل می گرفت. بزرگترین واحد در اردوی ترکان متشکل از 10 هزار سرباز سواره  نظام که با نام ” تومان” بود که درجه نظامی #امیر_تومان  نیز از آن اخذ شده است.به نظر حقیر لغت ” تومان ” مآخوذ و خلاصه دو لغت” تورک+مان ” می باشد البته در حد یک نظر.

هر ” تومان”  خود به واحدهای مینلیک (هزاره ) و به فرمانده آن ” مین باشی” می گفتند و هر واحد ” مینلیک” به واحد های کوچکتر تحت عنوان ” یوزلوک ” یا (سده) تقسیم می شود که به فرمانده آن “یوزباشی” می گفتند امروزه در  بیجار گروس و شهرستان خدابنده علی الخصوص مرکز منطقه افشارات یعنی  شهر گرماب طایفه ای بزرگ و اصیل با نام ” یوزباشی ” وجود دارد که از نسل همان یوزباشی های مفتدر و جنگجویان اصیل و اهل شمشیر و سیاست می باشند.

هر واحد نظامی ” یوزلوک” نیز به واحدهای کوچکتر “اونلوق ” (دهه) تقسیم می شد که به فرمانده این واحد های کوچکتر “اون باشی” می گفتند امروزه در برخی از نقاط جهان توران ( دنیای ترک) علی الخصوص آذربایجان نام فامیلی بسیاری از طوایف تُرک   تومانی، امیر تومان، مین باشی، یوزباشی، اونق باشی و اون باشی می یاشدکه ریشه هاو اصالت های تاریخی آن به هزارهای قبل می رسد.

این حالت های دهگان یعنی ” اونلوقلار” اردوی ترک ها را از حالت اردوی قبیله ای به اردوی دولتی و ملی تبدیل می کرد….

منبع:

هیئت، دکتر جواد، تاریخ مختصر ترک،  ترجمه پرویز زراع شاهمرسی، نشر پینار، نهران، 1389