دولت ایران دیروز در ششمین روز فروردین ماه در حالی از ممنوعیت سفرهای جدید و خروج از شهرها خبر داد که بنا به اعلام مسئولان این نهاد تا این تاریخ نزدیک به 11 میلیون مسافر از استان‌های درگیر کرونا خارج شده‌‌اند که 9 هزار نفر از آنها علایم کرونا را داشته‌اند. به گونه‌ای که این موضوع اعتراض شدید دست اندرکاران حوزه سلامت را برانگیخت و درست روز قبل از اعلام این خبر، دکتر مسعود مردانی عضو کمیته کشوری کرونا و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران در گفت‌وگوی اختصاصی با «آناتولی» نسبت به پیامدهای خروج تعداد زیادی مسافر از استان‌های درگیر کرونا هشدار داده و از عواقب «فاجعه‌بار» این مسافرت‌های نوروزی سخن گفت. ضمن اینکه مقامات وزارت بهداشت نیز نگرانی شدید خود از این مساله را ابراز کردند.
علی حیدری نجات، رئیس سازمان جوانان هلال احمر ایران شب گذشته اعلام کرد که تاکنون نزدیک به 11 میلیون نفر در مبادی ورودی شهرهای این کشور غربالگری شده و بیش از 9 هزار مسافر مشکوک به کرونا شناسایی و تحویل نیروهای بهداشتی و درمانی شده اند. همچنین روز گذشته همزمان با اعلام ممنوعیت سفرها در ایران مرکز مدیریت راه‌های این کشور اعلام کرد در شبانه‌روز گذشته تردد در جاده‌ها نسبت به روز قبل 17.3 درصد افزایش داشته و در ادامه تصریح می‌کند «با توجه به کاهش سفرها، محدودیت ترافیکی در ایام نوروز به طور موقت در محورهای مواصلاتی اجرا نمی‌شود».
– بعد از 13 بدر تا یک چهارم جمعیت ایران به کرونا مبتلا خواهند شد
بر این اساس و با در نظر گرفتن این موضوع که ایرانی‌ها مسافرت نوروزی را از آخرین روزهای اسفند ماه و روزهای نخست فروردین ماه شروع می‌کنند و پس از روزهای پنجم و ششم حجم این سفرها طبق آنچه مرکز مدیریت راهها نیز به آن اشاره می‌کند، کاهش می‌یابد، قطعا ممنوعیت سفرهای نوروزی چندان کارساز نبوده و با توجه به آمار و ارقام جمعیت هلال احمر، با خروج میلیون‌ها مسافر بیماری گسترش بیشتری خواهد یافت. به گونه‌ای که ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران در گفت‌وگو با «آناتولی» پیش بینی می‌کند «بعد از 13 بدر حدود یک سوم تا یک چهارم جمعیت ایران به کرونا مبتلا خواهند شد و مشکلات عدیده‌ای را به وجود خواهند آورد».
این در حالی است که مروری بر آمار و ارقام مبتلایان به ویروس کرونا در ایران نشان می‌دهد که در روز پنجم فروردین ماه با شناسایی هزار و 762 مورد جدید رکورد ثبت بیشترین تعداد مبتلا در یک روز در این کشور شکسته شد و تعداد بیماران به 24 هزار و 811 نفر افزایش یافت و روز ششم درست روزی که دولت تصمیم خود برای ممنوعیت سفرها را علنی می‌کند 2 هزار و 206 مورد جدید ابتلا به تعداد بیماران افزوده می‌شود که رکورد روز قبل را شکسته و به 27 هزار و 17 نفر می‌رسد.
از نقطه نظر کارشناسان، ممنوعیت سفر و تردد شهروندان باید قبل از آغاز تعطیلات نوروزی اعمال می‌شد نه در روز ششم فروردین که دیگر حجم قابل توجهی از سفرها صورت گرفته و نزدیک به 11 میلیون نفر سفر کرده‌اند و قطع یقین در بازگشت از سفر طبق آنچه دکتر مردانی ارزیابی می‌کند این افراد ممکن است با بیماری برگردند.
این عضو کمیته کشوری کرونا این احتمال را هم می‌دهد که در صورت عدم اعمال محدودیت‌های سفر با گسترش بیماری کرونا ممکن است حتی مراکز درمانی در شهرهای بزرگ نیز نتواند پاسخگوی نیازهای درمانی و بهداشتی مردم باشند.
کمااینکه کریم همتی، سرپرست جمعیت هلال احمر ایران از «شرایط خاص» سخن گفته و تاکید می‌کند سفرهای بی‌مورد را کنار بگذاریم. میانگین آلوده شدن، سه نفر است، اما کسی که علائم دارد، می‌تواند تا 10 نفر را آلوده کند. اگر به سفرها ادامه دهیم، این شرایط و بیماری می‌تواند تا پس از فروردین هم ادامه داشته باشد.
به موازات این اظهارات، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران تاکید می‌کند اگر تنها سه میلیون نفر مسافرت کنند، می‌توانیم بگوییم که 500 هزار نفر در ایام تعطیلات نوروزی گرفتار این بیماری خواهند شد، بنابراین با توجه به تعداد کسانی که مبتلا می‌شوند و علایمی ندارند باز درصدی که اعلام خواهد شد کمتر از معمول خواهد بود، به دلیل اینکه تعدادی اصلا مراجعه نمی‌کنند و تعدادی که مراجعه می‌کنند ممکن است نتیجه آزمایششان منفی باشد چون بیست درصد کسانی که آزمایش می‌شوند جوابشان منفی است و خیلی از کسانی که مثبت هستند ممکن است در اماکن عمومی و اجتماعات حضور یافته و دیگران را مبتلا کنند و در ایام تعطیلات به این رقم به صورت قابل ملاحظه‌ای افزوده خواهد شد.
موضوعی که نگرانی دست اندرکاران حوزه سلامت از افزایش حجم سفرهای نوروزی را آنچنان عمیق می‌کند که حتی علیرضا زالی، فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در تهران طی نامه‌ای به وزیر بهداشت، راهبردهای مداخله‌ای برای کاهش و قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا را پیشنهاد داده و خواستار اعلام ممنوعیت خروج از این استان و اخذ جریمه‌های سنگین شد.
او حتی از سناریوهای احتمالی پرده بر می‌دارد که برای تهران در هفته‌های آینده بعد از بازگشت مسافران در نظر گرفته‌اند و می‌گوید: با توجه به شرایط خاص استان تهران برای بازگشت مسافران در هفته سوم فروردین‌ماه سناریوهای احتمالی در نظر گرفته شد که اگر افراد آلوده باشند تمهیدات لازم در نظر گرفته شود چرا که بیشترین میزان برگشت مسافران نوروزی به استان تهران را داریم.
زالی در ادامه نسبت به «اوج گرفتن کرونا در بازگشت مسافران تهرانی» هشدار می‌دهد.
– وضعیت فعلی آتش زیر خاکستر است طغیان کرونا در راه است
اما موضوع نگران کننده این است که این مقام مسئول می‌گوید مقاصدی که تهرانی‌ها انتخاب کردند قابل توجه است و به همه استان‌ها از استان‌هایی که آلوده بودند و یا آلودگی آنها کمتر بود سفر داشتند و بر این اساس می‌توان گفت فاجعه‌ای بزرگ از حیث گسترش بیماری در راه است. حتی برخی مسئولان و کارشناسان حوزه سلامت صحبت از «طغیان کرونا» کرده و وضعیت فعلی را «آتش زیر خاکستر» توصیف می‌کنند.
علیرضا رئیسی، معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران نیز به این موضوع اذعان کرده و می‌گوید: اینکه رئیس بیمارستانی گفته که طغیان بیماری داریم حرف درستی است و نشانه نگرانی است. حدود 40 درصد افراد در تهران به توصیه‌ها گوش نکردند و به سفر رفتند. 60 درصد مردم دو کار را انجام دادند یعنی به مسافرت نرفتند و در خانه ماندند اما افرادی که به سفر رفتند می‌توانند بیماری را منتقل کنند یا بیماری را به شهرستان برده باشند یا از شهرستان به تهران بیاورند و دوباره ممکن است با طغیان کرونا مواجه شویم.
او حتی به پیش‌بینی‌ها از وضعیت آینده پرداخته و می‌افزاید: در کشور ما پیش بینی این است که در هفته آینده ممکن است تعداد موارد بیماری بیشتر شود چون علاوه بر آزمایش افراد بستری، افراد مشکوک و سرپایی که نیازی به بیمارستان رفتن ندارند را هم آزمایش کنیم با افزایش تعداد موارد شناسایی شده آمار ممکن است بالا برود. تعداد مثبت‌ها بالا می‌رود اما میزان و درصد مرگ و میر پایین تر می آیند این اتقاق در هفته‌های آینده می‌افتد.
بنابراین به رغم اعمال محدودیت‌های جدید از سوی دولت آن هم بعد از سفر میلیون‌ها نفر از شهرهای درگیر کرونا، کارشناسان گسترش بیماری را اجتناب ناپذیر می‌دانند و حتی صحبت از طغیان کرونا می‌کنند که البته گفته می‌شود بی‌برنامگی مسئولان امر، فقدان سیستم مدیریت یکپارچه و رویکرد متناقض مسئولان در حجم بالای سفرهای نوروزی آن هم در میانه بحران کرونا نقش داشته است و محدودیت‌های جدید از دامنه بحران نخواهد کاست.
در این خصوص که چرا دولت ایران به رغم هشدارهای گسترده کارشناسان سلامت قبل از آغاز سفرهای نوروزی تصمیم به اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه و محدودیت سفرهای برون شهری نگرفت جای سوال بسیاری دارد که البته دکتر مصطفی اقلیما، جامعه‌شناس ایرانی در تحلیل کلی این مساله به «آناتولی» می‌گوید: از آنجا که مسئولان ایرانی با شیوع کرونا هر کدام پیام متفاوت و متضادی داده و هر کدام نقطه نظری متفاوت ارائه دادند مردم واقعا نمی‌دانند چه کار کنند یکی از پزشکان مسئول می‌گوید 40 تا 60 درصد مردم باید کرونا بگیرند تا این بیماری ضعیف شود و با مسافرت مردم فکر می‌کنند با انتقال بیماری، کرونا را ضعیف خواهند کرد.
کمااینکه نظرات برخی کارشناسان نزدیک به وزارت بهداشت نیز در این راستا بوده که با گسترش بیماری، کرونا ضعیف خواهد شد. هر چند این تمام ماجرا نیست و علل دیگری نیز در تصمیم‌سازی‌های دیرهنگام دولت مطرح است.
اما اظهارات روز گذشته عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور ایران که می‌گوید خواست بیش از 80 درصد از مردم این است که برای مقابله با کرونا مقررات و قوانین سختگیرانه‌تری اعمال شود، یک سوال بزرگ را به ذهن متبادر می‌سازد که چرا به رغم اینکه 80 درصد مردم خواهان وضع قوانین سختگیرانه برای مقابله با کرونا بودند و خواست جمعیت قابل توجهی از مردم ایران این بوده که دولت تدابیر سختگیرانه تری اتخاذ کند، این نهاد به خواست مردم توجه نکرده و درست وقتی که حجم سفرها به اوج رسیده و مسافران، بیماری را به شهرهای مختلف منتقل کرده‌اند تصمیم به ممنوعیت سفرها گرفته می‌شود.
کمااینکه کارشناسان در تحلیل‌های همه‌جانبه خود از وضعیت فعلی گسترش ویروس کرونا در ایران تابلویی ترسیم کرده‌اند که در آن بحران کاملا ملموس است و با حجم بالای سفرهای نوروزی که طی روزهای نخست آغاز تعطیلات صورت گرفت ابعاد گسترده‌ای پیدا می‌کند. موضوعی که تصمیم‌سازی‌های دیرهنگام به آن دامن زد.
