سازمان عفو بینالملل بامداد جمعه ۱۰ مرداد اعلام کرد نسخهای از چند نامه مقامهای ارشد زندانهای ایران را رویت کرده که نشان میدهد دولت حسن روحانی از پذیرش درخواستهای مکرر آنها برای ارائه امکانات لازم جهت کنترل شیوع کرونا در زندانها امتناع کرده است.
عفو بینالملل در گزارش خود آورده که تاریخ اولین نامه سازمان زندانها به وزارت بهداشت ۱۰ اسفند ۱۳۹۸ است و چهار نامه پیگیری بعدی روزهای ششم فروردین، ۲۳ اردیبهشت، ۲۵ خرداد و ۱۵ تیرماه از سوی سازمان زندانها به مقامهای ارشد وزارت بهداشت ارسال شده است.
این نهاد بینالمللی مدافع حقوق بشر تصویر چهار نامه را منتشر کرده است که سازمان زندانها از دولت درخواست کمک تجهیزاتی یا نقدی برای مقابله با ویروس کرونا در میان زندانیان میکند. از این میان دو نامه حاوی شکایت از وزارت بهداشت است و این وزارتخانه را متهم میکند که هیچ کمکی به سازمان زندانها نکرده است.
سازمان عفو بینالملل میگوید این نامهها در تضاد با اظهارات رسمی اصغر جهانگیر، رئیس سابق زندانها و مشاور فعلی رئیس قوه قضاییه است که «وضعیت نامناسب و غیربهداشتی زندانها در زمینه کرونا» را رد کرده و گفته بود اقدامات مسئولان زندانها در پیشگیری از این بیماری «بینظیر» بوده و میتواند به عنوان «یک شاخص بینالمللی» قابل طرح باشد.
یکی از این نامهها به تاریخ ۲۵ خرداد ۹۹، خطاب به معاون درمان وزارت بهداشت نوشته شده و میگوید: «علیرغم مکاتبات مکرر… و پیگیریهای حضوری تا به حال هیچ گونه کمک نقدی یا غیرنقدی برای کنترل بیماری کرونا» به سازمان زندانها نشده است.»
نامه دوم به تاریخ ۶ فروردین ۹۹ با فهرستی از اقلام ضروری مانند ماسک، دستکش، مایع ضدعفونی کننده دست و لباس مخصوص همراه است و با ارجاع به نامههای پیشین سازمان زندانها با وزارت بهداشت اظهار میدارد که «تاکنون هیچگونه کمک تجهیزاتی و یا تامین وسایل محافظت فردی و مواد ضدعفونیکننده صورت نگرفته است»
این سازمان در بیانیهای که همراه نامهها منتشر کرده، شواهدی «نگرانکننده» وجود دارد که نشان میدهد شرایط «بیرحمانه و غیرانسانی» در زندانها ادامه دارد و مسئولان قضایی «به عمد» برای مجازات و ارعاب زندانیان سیاسی آنها را از حق مراقبتهای بهداشتی و پزشکی محروم میکنند.
بر اساس گزارش سازمان عفو بینالملل تاکنون «بیش از ۲۰ زندانی مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا جان باختهاند» که دو نفر آنها در زندان قزل حصار بودند، ۶ نفر در ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، دو نفر در زندان شهر ری، ۸ نفر در زندان ارومیه و یک نفر نیز در هر کدام از زندانهای کامیاران، سقز و سپیدار.
دایانا الطحاوی، معاون مدیر منطقهای عفو بینالملل در امور خاورمیانه و شمال آفریقا، در واکنش به این اسناد از مقامهای حکومت ایران خواست از انكار «بحران بهداشتی در زندانها دست بردارند و برای حفظ سلامت و زندگی زندانیان اقدامات فوری انجام دهند.»
این سازمان همچنین درخواست خود از حکومت ایران برای برخورد انسانی با زندانیان و اجازه نظارت بینالمللی بر وضعیت حقوقبشر شامل تهیه گزارشهای مستقل از سوی گزارشگر ویژه سازمان ملل را تکرار کرده است.
پیشتر عباس لسانی فعال سیاسی و مدنی آزربایجانی محبوس در زندان اردبیل در تاریخ ۱۰ فروردین ۱۳۹۹ از هدف حکومت ایران برای کشتن زندانیان سیاسی به بهانه کرونا خبر داده بود.