سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ایران روز جمعه ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ در حالی با ۷ کاندید تایید صلاحیت شده -که، ۳ نفر از آنها نیز کناره‌گیری کرد- برگزار شد که اعلام نتایج رسمی آن نیز حاکی از دستکاری در آمار شرکت کنندگان داشت.
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور ایران ظهر یکشنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۰، در نشستی خبری برنده قطعی انتخابات ریاست جمهوری ایران را ابراهیم رییسی با ۱۷ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۳۴۵ رای اعلام کرد. وزیر کشور ایران همچنین، از وجود ۳ میلیون و ۷۲۶ هزار و ۸۷۰ رای باطله به همراه ۴۴۰ هزار رای گم شده خبر داد که پس از آرای ابراهیم رییسی دومین میزان رای در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بود.
عبدالرضا رحمانی فضلی مشارکت مردم در این انتخابات را بدون احتساب آرای باطله و گم شده ۴۸.۸ درصد اعلام کرد که در صورت احتساب این آرا، کل شرکت کنندگان ۴۱.۸ درصد می‌شود.
از سوی دیگر، تعداد آرای ابراهیم رییسی در این انتخابات در حالی ۱۷ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۳۴۵ رای اعلام شده که او در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ نیز تقریباً با همین تعداد رقابت را به حسن روحانی باخته بود. تعداد آرای رییسی در دوره پیش ۱۵ میلیون و ۸۳۵ هزار و ۷۹۴ رای و حسن روحانی ۲۳ میلیون و۶۳۶ هزار و ۶۵۲ رای اعلام شده بود.
از سوی دیگر، قبل از شروع رای‌گیری، خبرگزاری‌های بین‌المللی، با نظر به تنگ‌تر شدن حلقه قدرت در جمهوری اسلامی ایران، گسترده‌تر شدن توسعه‌طلبی رژیم ایران در خاورمیانه و تشدید رویارویی‌اش با غرب، و هرچه بیشتر نادیده گرفتن خواسته‌های مردمان در ایران برای آزادی، برابری و دموکراسی، این انتخابات ریاست‌جمهوری را یکی از بی‌معنی‌ترین انتخابات‌ها در تاریخ جمهوری اسلامی ایران معرفی کرده و آن را نمود سقوط هرچه بیشتر ایران به قعر دیکتاتوری دانستند.
شبکه «سی‌ان‌ان»، با تاکید بر تنگ‌تر شدن حلقه قدرت در ایران تیتر زد: «ایرانیان پای صندوق‌هایی می‌روند که یک رئیس جمهور فوق محافظه‌کار از آنها درمی‌آید». این شبکه در گزارشی افزود که صرف نظر از اینکه چه کسی در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شود، در نظام سیاسی ایران این رهبر است که حرف آخر را در همه امور مهم حکومتی می‌زند.
تحلیلگران به «سی‌ان‌ان» گفته‌اند که پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری روز جمعه می‌تواند زمینه را برای رسیدن وی به مقام رهبری بعدی جمهوری اسلامی فراهم کند.
با نظر به این مسائل، به گزارش «سی‌ان‌ان»، بسیاری از ایرانیان حاضر نشدند پای صندوق‌های رای‌گیری بروند، چرا که از روند مهندسی اساسی انتخابات، كه علی‌رغم خواست عمومی برای دموکراسی، به تقویت هرچه بیشتر قدرت حاكمان تندروی كشور می‌انجامد، ناامید هستند.
«آسوشییتدپرس» نیز روی انتقال قدرت به نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی تاکید کرده و تیتر زد: «مردم در ایران در انتخاباتی که به نفع تندروهاست رای می‌دهند». بنا به این گزارش، هر کسی که رئیس‌جمهور شود، احتمالاً دو دوره چهارساله در مصدر کار خواهد بود، و بنابراین ممکن است در یکی از حیاتی‌ترین لحظات عمر حکومت، یعنی گذار از رهبر فعلی به رهبر بعدی نظام، در راس هدایت کشور قرار بگیرد. در حال حاضر، گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه رئیسی ممکن است به همراه مجتبی، پسر خامنه‌ای، مدعی این موقعیت باشد، افزایش یافته است.
«آسوشییتدپرس» نتیجه می‌گیرد که حکومت ایران در وضعیت استحاله از یک «جمهوری اسلامی»، یعنی حکومتی با یک رئیس‌جمهوری منتخب که تحت نظارت رهبری عالی‌مقام امور کشور را تمشیت می‌کند، به «حکومت اسلامی» است که در آن رهبر، که همین الان هم حرف آخر را در باب تمام امور مهم کشور می‌زند، جایگاه اجرایی را خود هرچه بیشتر در دست می‌گیرد.
خبرگزاری آناتولی ترکیه نیز در گزارشی در رابطه با انتخاب ابراهیم رئیسی به مقام ریاست جمهوری ایران، نوشت که او در مورد نقش خود در اعدام‌های ۶۷ به مردم هیچ توضیحی نداده است.
آناتولی در گزارش روز شنبه ۲۸ خرداد خود همچنین می‌نویسد، نام ابراهیم رئیسی، که توسط سپاه پاسداران نیز حمایت می شود، در میان نامزدهایی است که احتمالاً پس از خامنه‌ای در مسند رهبری کشور خواهند نشست.
این خبرگزاری در بخش دیگری از گزارش خود می‌نویسد، رئیسی عضو هیئت ۴ نفره‌ای بود که از طرف مخالفان رژیم “کمیته مرگ” نامیده می شود؛ خود رئیسی نیز از سوی مخالفان “آیت الله قتل عام” نامیده می شود. آناتولی می‌گوید، در آن زمان حدود ۳۰۰۰ (سه هزار) نفر اعدام شدند.
«سی‌ان‌بی‌سی» نیز با تاکید بر اینکه مردم در این انتخابات هیچ‌کاره‌اند و نقشی در تعیین سرنوشت خود ندارند، تیتر زد: «فارغ از اینکه چه کسی در انتخابات ایران برنده شود، مردم ایران حتما بازنده خواهند بود».
«سی‌ان‌بی‌سی» در گزارش پیش از انتخابات خود نوشته بود، ابراهیم رئیسی، در صورت انتخاب، اولین رئیس جمهوری ایران خواهد بود که حتی قبل از ورود به نهاد ریاست‌جمهوری در میدان پاستور، بابت آمریت در کشتار دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در ایران در سال ۱۳۶۷، توسط واشینگتن مورد تحریم قرار گرفته است.
«بی‌بی‌سی» انگلیسی همچون همتای فارسی‌زبان خود نسبت به نارضایتی مردمی از وضعیت انتخابات در ایران محافظه‌کارانه برخورد کرد، و تلاش کرد نقش «رد صلاحیت» اصلاح‌طلبان توسط شورای نگهبان را برجسته کند، با این تیتر که «ایرانیان در انتخاباتی پای صندوق می‌روند که رد صلاحیت‌ها آن را خراب کرده است».
با این وجود، با نقل قول از «آسوشییتدپرس»، «بی‌بی‌سی» نیز به طور گذرا به سرخوردگی عمومی اشاره کرد.
«رویترز»، طبق روال همیشگی که رویکردی خنثی نسبت به مسائل ایران اتخاذ می‌کند، تیتر زد: «ایرانیان در انتخابات ریاست‌جمهوری رای می‌دهند». در این گزارش همچنین آمده است: «ایرانیان در انتخاباتی که انتظار می‌رود قاضی تندرو تحریم‌شده توسط ایالات متحده را به ریاست‌جمهوری برساند رای دادند.»
«رویترز»افزود: «بسیاری احتمالاً در واکنش به مشکلات اقتصادی، انتخابات را نادیده می‌گیرند و به همراه منتقدان داخلی و خارجی آن را تحریم می‌کنند.»
«بلومبرگ» روی تاثیر انتخابات ریاست‌جمهوری ایران بر مذاکرات وین برای احیاء توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ موسوم به «برجام» تمرکز کرد و تیتر زد: «انتخابات، مذاکرات هسته‌ای را تا تابستان عقب خواهد انداخت».
دو دیپلمات ارشد غربی حاضر در روند مذاکرات به «بلومبرگ» گفتند که گفتگوهای وین میان ایران با قدرت‌های جهانی احتمالاً تا تابستان ادامه خواهد داشت. به گفته آنها، تغییر رئیس‌جمهور ایران تاثیری بر روند این گفتگوها نخواهد گذاشت، زیرا رهبر ایران علی خامنه‌ای به این مذاکرات چراغ سبز نشان داده است.
«گاردین» با تاکید بر اهمیت میزان مشارکت مردمی در این انتخابات برای جمهوری اسلامی تیتر زد: «مشارکت پایین در انتخابات می‌تواند رژیم ایران را با مشکل مواجه کند». این روزنامه که معمولا رویکرد مثبتی به رژیم ایران دارد، این انتخابات را «یکی از مهندسی‌شده‌ترین انتخابات در تاریخ جمهوری اسلامی» نامید.
«گاردین» معتقد است که دلیل مهندسی بنیادی انتخابات ریاست‌جمهوری این بوده که رهبر جمهوری اسلامی به این نتیجه رسیده است که ایران بالاخره باید وارد فاز سوم «حکومت اسلامی» بشود، که به معنای تنگ‌تر شدن حلقه قدرت و تصفیه مقامات ارشد رژیم است.
«گاردین» تیزبینانه اشاره می‌کند که به نظر می‌رسد که رهبر جمهوری اسلامی مذاکرات وین برای احیاء برجام را تا به حال معطل نگهداشته تا اصطلاح‌طلبان نتوانند از لغو تحریم‌های آمریکا به عنوان ابزار تبلیغات انتخاباتی استفاده کنند.
«نیویورک تایمز» روی جنبه انسانی فرایند سیاسی حاضر و نقش فعال مردم ایران در مقابله با نمایش انتخاباتی جمهوری اسلامی تمرکز کرده و تیتر زده است: «’رای ندهید!’ ایرانیان جان‌شان به لب‌شان رسیده است».
با نظر به فیلم‌هایی که از اعتراضات مردمی به روند مهندسی‌شدهٔ انتخابات در ایران منتشر می‌شود، «نیویورک تایمز» جسارت معترضان را تحسین می‌کند و می‌گوید «در کشوری با حکومتی اقتدارگرا که رهبرانش به ندرت نمایش آشکار مخالفت را تحمل می‌کنند، ایرانیان بی هیچ هراسی حرف از تحریم انتخابات می‌زنند.»
«نیویورک تایمز» از مردم نقل می‌کند که ایرانیان جان‌شان به لب‌شان رسیده است. در ثانی، رای دادن چه فایده‌ای دارد هنگامی که نتیجه‌اش پیشاپیش مشخص است؟
پس از اعلام انتخاب رییسی بعنوان رییس جمهور ایران، مقامات کشورهای مختلف و نهادهای حقوق بشری نیز به این رویداد واکنش نشان دادند. ونزل میچالسکی، مدیر دیده‌بان حقوق بشر آلمان، در توییترش ابراهیم رئیسی را مباشر برخی از فجیع‌ترین جنایات تاریخ ایران و عضو کمیته چهارنفره صادرکننده دستور اعدام هزاران زندانی سیاسی دهه ۶۰ دانست او رییس‌جمهور شدن رییسی در سرکوب و انتخاباتی ناعادلانه را «تضعیف بیشتر حقوق بشر» خواند.
جو ویلسون، نماینده کنگره آمریکا، همزمان با نمایش انتخابات رژیم آخوندی و انتصاب آخوند جلاد رئیسی روز جمعه ۲۸خرداد در توئیتی نوشت: انتخاب یک تندرو مسئول قتل‌عام زندانیان سیاسی مایه شرمساری است.
نماینده کنگره جو ویلسون نوشت: این مایه شرمساری است که شاهد یک انتخابات باشیم که (ریاست‌جمهوری) به یک مذهبی تندرو، رئیسی، واگذار می‌شود، معمار قتل‌عام هزاران زندانی سیاسی. مردم ایران شایستگی بهتر از این را دارند.
روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: ایرانیان از حق انتخاب رهبران خود در یک فرآیند انتخاباتی آزاد و منصفانه محروم شدند. وی همچنین افزود: ما از دولت ایران می‌خواهیم بدون توجه به اینکه چه کسی در قدرت است، زندانیان سیاسی را آزاد کند و برای حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین ایرانیان احترام بیشتری قائل باشد.
یک مقام دولت آلمان نیز گفت، نگرانی‌کننده است که ابراهیم رئیسی درباره پیشینه ضد حقوق بشری‌اش توضیحی نداده است. باربل کوفلر، کمیسر حقوق بشر دولت آلمان، از اینکه «رییس جمهور منتخب ایران هنوز درباره گذشته خود و نقض آشکار حقوق بشر شفاف‌سازی نکرده» ابراز نگرانی کرد.
کوفلر روز یکشنبه در حساب توییتر خود نوشت: «صدای مردم در ایران که خواهان آزادی و حقوق بشر هستند باید شنیده شود.» او با اشاره به تحریم گسترده انتخابات ریاست جمهوری از سوی مردم ایران ادامه داد: «میزان مشارکت کم نشان می‌دهد که بخش بزرگی از مردم خود را در اردوگاه نامزدها نمی‌یابند.» این مقام دولت آلمان تاکید کرد: «حقوق بشر قابل مذاکره نیست و ایران در عرصه بین‌المللی تعهد داده است به آن پایبند باشد.»
روز شنبه نیز همزمان با اعلام پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ایران، اگنس کالامار، دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل، اعلام کرد: «اینکه ابراهیم رئیسی به جای محاکمه به خاطر جنایات علیه بشریت از جمله قتل، ناپدیدسازی قهری و شکنجه، به مقام ریاست جمهوری رسیده، نمودی فجیع از سلطه مطلق مصونیت در ایران است.»
در جریان اعدام زندانیان عقیدتی-سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ به فرمان روح‌الله خمینی چند هزار نفر از زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندان‌های جمهوری اسلامی مخفیانه اعدام و در گورهای دست‌جمعی دفن شدند.