۱- در سال دو هزار نوزده نیروهای بشار اسد در استان ادلب کمین گذاشتند. و در این کمین سی و پنج سرباز تورکیه را به قتل رساندند. تورکیه با پهبادهای بایراقدار به دو هزار موضع ارتش سوریه و حزب‌الله در اطراف استان ادلب حمله کرد. این نخستین موفقیت صنایع پهبادی کشور بود.
۲- در اوایل سال دو هزار و بیست ژنرال خلیفه حفتر تمامی لیبی، بجز پایتخت، را از چنگ دولت قانونی لیبی درآورده و ترابلس را محاصره کرده بود. در چنین وضعیتی دولت فائز سراج از تورکیه کمک خواست. تورکیه با پهبادهایش در عرض یک‌ماه نیروهای حفتر را هفتصد کیلومتر عقب راند. این امر در درجه‌ی اول به معنای شکست روس‌ها بود و در درجات بعدی شکست امارات و فرانسه پشتیبان‌های اصلی خلیفه حفتر.
۳- در اواخر سال دو هزار و بیست با حمله‌ی شورشیان ارمنی به مواضع ارتش آزربایجان جنگ دوم قاراباغ در گرفت. ارمنی‌ها تهدید کرده بودند که اگر آزربایجان واکنش نامتناسب نشان دهد تا باکو به پیش خواهند تاخت. آزربایجان به حملات برق‌آسا دست زد و با کمک مستقیم تورکیه، قاراباغ را از حلقوم ولادیمیر پوتین بیرون کشید.
۴- در آخرین انتخابات ریاست جمهوری تورکیه بحث مهاجران سوری به یک موضوع اساسی تبدیل شد. حتی حزب جمهوری خواه خلق با ادعای اینکه ده میلیون مهاجر سوری بار عظیمی بر دوش اقتصاد تورکیه هستند، خواستار اخراج مهاجران شد. اردوغان پس از پیروزی‌اش در انتخابات بارها بشار اسد را برای حل مشکل پناهندگان تشویق کرد. اما اسد سرمست از پشت‌گرمی ایران و روسیه اعتنایی نکرد. راه‌چاره‌ی بن‌بستِ سیاست، گشودن راه مخالفان به سوی دمشق بود. گروه‌های معارض حمله را آغاز و در انفعال روسیه و ایران رژیم را سرنگون کردند، آنهم در دوازده روز. علاوه بر مشکلات ایران در لبنان، و روسیه در اوکراین، حال معلوم شده که تورکیه در انفعال پشتیبانان اسد نقش داشته است. هاکان فیدان می‌گوید: «روسیه و ایران را متقاعد کردیم که از اسد حمایت نظامی نکنند. جلسات ما در آنکارا و دوحه به این موضوع اختصاص داشت. اگر از رژیم سوریه حمایت می‌شد، همه چیز می‌توانست بسیار خونین به پایان برسد. روس‌ها و ایرانی‌ها متوجه شدند که ادامه این کار دیگر معنی ندارد.» هاکان فیدان، به دلیل اِشراف اطلاعاتی فوق‌العاده‌اش بر منطقه، احتمالا معمار اصلی تغییر رژیم در سوریه است.
اگر ساقط کردن جنگنده‌ی روسی توسط تورکیه در سال دو هزار و شانزده را به حساب نیاوریم، سوریه سومین باخت روسیه است؛ سومین باخت ولادیمیر پوتین به رجب طیب اردوغان در عرض پنج سال.
«ایواز طاها»
