۲۰۰۰_ جی ایل دن بویانا یونسکو دیل و کولتور چئشیتلییینی ( تنوع) ده یرلندیرمک و قوروماق آماجی ایله، اسفند آیینین ۲_ سین (۲۱ فوریه) دونیا آنا دیلی گونو آدلاندیریب. بو آدلاندیرما اوناگوره اونملی دیر کی، دونیالیق وئری لره گوره، دونیاداکی دیل لرین یوزده قیرخ اوچو ( ۴۳ درصد ) آرادان گئتمه تهلوکه سی ایله قارشی قارشییا دیرلار. بوندان باشقا یونسکونون آراشدیرمالاری بونو گوستریر کی آنا دیل ده اوُیره تیم اوخول لاردا اویره نجی لرین داها آرتیق اویره ن مسینه و والیدین لرین اویره تیم کیفیتینین یوکسلتمه سینه داها آرتیق قاتیلمالارینا گتیریب چیخاریر. بو مسئله نین اهمییتی اورادادیر کی، یونسکو آنا دیل ده اویره تیمی ساوادسیزلیغی آرادان قالدیرمانین اساس اون قوشوللارین دان ساییب و ایزله ییر. اولوس لار آراسی توپلوم دا دوغرو اولاراق آنا دیل ده اویره تیمین اوُنه می و گره ک لیین قبول ائدیب و اونو تمل اینسان حاققی کیمی تانیییر. بئله کی اولوس لار آراسی قایناق لارین بیر نئچه آنلاشما و بیلدیرگه سین ده شخص لرین آنا دیلینی اویره نیم حاققینی آچیقلاماق لا یاناشی، دوولت لرین ده اولوم لو و اولوم سوز عهده لیک لری بو حاققی تانیماق دا وورقولانیب. ۱۶ دسامبر ۱۹۹۶_ جی ایل ده بی‌ام‌ت نین (بیرلشمیش میللت لر تشکیلاتی) باش مجلیسی طرفین دن قبول ائدیلمیش سیویل و سیاسی حقوق لار حاققین دا بین الخالق آنلاشمانین ۲۷_ اینجی مادده سی ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹_ اینجی ایل تاریخین ده بیرلشمیش میللت لر باش مجلیسی طرفین دن قبول ائدیلمیش اوشاق حقوق لاری کنوئنسیاسی نین ۳۰_ اونجو مادده سی، بیرلشمیش میللت لرتشکیلاتینین باش مجلیسی طرفین دن ۱۸ دسامبر ۱۹۹۲_ اینجی ایل ده قبول ائدیلمیش ائتنیک، میللی، دینی و دیل آزادلیق لارینا منصوب شخص لرین حقوق لاری بیان نامه سینین ۴_ اونجو مادده سی، ۱۹۹۶_ اینجی ایل عموم دونیا دیل حاق لاری بیان نامه سینین ۵۲_ اینجی مادده سی و یونسکو نون آنا دیلی توزویو (منشور) بو اولوس لار آراسی موقاویله لر آراسین دادیر کی، عضو دولت لر ائتنیک و میللت لرین آنا دیلینی گوجله ندیرمک و اویره تمک اوچون بوتون لازیمی منبع لری، ماتئریال لاری و آوادانلیق لاری اوره تیب و یایماغا یوکوم لو اولوب لار. ایران ایسلام جمهورییتی ده بیرلشمیش میللت لر تشکیلاتینین عضوی اولاراق بو موقاویله لری ایزله مک و حیاتا گئچیرمک مجبورییتین ده دیر. آییریجا ایسلام جمهورییتی آنا یاساسی نین ۱۵_ اینجی مادده سی چوخ آچیق و سایدام بیر شکیل ده بونو اون گورمک ده دیر:
” باسین دا و گئنل ایله تیشیم آراج لارین دا یئره ل و ائتنیک دیل لرین قوللانیلماسی و اوخول لاردا ادبییاتینین اویره تیلمه سی فارس دیلی نین یانیسیجا آزاد دیر”.
بو ندن له ایران فرهنگی لر صینفی درنک لری اویغون لاشدیرما شوراسی، اولوس لار آراسی آنا دیلی گونونو بوتون ایران ائتنیک گوروپ لارینا تبریک ائده رک آنا دیل ده ائییتیم و اویره تیم حاققیینی وورغولاماغی اوزونه بورج بییلیر، اوناگوره کی بونو بو اولکه ده یاشایان بوتون ائتنیک لرین کولتوره ل آنلاییشی اوچون گئرک لی بیلیر و بیر داها وورغولاییرکی، بو توپراق لارا باغلیلیق دویغوسو و اولوسال دایانیشما یالنیز کولتوره ل ائشیت لییی( برابرلیغی) یایماق لا مومکون دور و بوتون ائتنیک لرین آنا دیل لرینه سایغی ایله یاناشماق کولتوره ل برابرلیغین اون کوشولودور( پیش شرط).
