
طبق آخرین سرشماری جمعیت این استان از مرز یکمیلیون و هفتصد هزار نفر عبور کرده است. تورکهای آذربایجانی در این استان در قسمت شمال؛ غرب و شرق و در شهرهای همدان، کبودرآهنگ (کورنگ)، باهار، فامنین (پامبیخلی)، اسدآباد (اوشاردوزو)، رزین و درگزین سکونت دارند که اکثریت کامل در این استان را تشکیل میدهند. همچنین بنا بر گزارشها و آمار رسمی مراکز دولتی در پانصد و شصت و دو روستای استان همدان تورکان آذربایجانی سکونت دارند.
با اعمال سیاستهای حکومت مرکزی در راستای استحالهی فرهنگی ملل غیر فارس؛ این استان باگذشت بیش از چهل سال از انقلاب ۵۷ صاحب هیچ رسانهای به زبان تورکی آذربایجانی جهت ارتباط با مخاطبان میلیونی خود نیست.
البته شوونیسم فارس در صد سال گذشته برای نابودی ملل غیر فارس خصوصاً ملت تورک از هیچ عمل راسیستی فروگذار نبوده است. چنانچه همزمان با هجمه برای استحاله فرهنگی و تخلیه و تغییر ترکیب جمعیتی در تمامی سرزمینهای تورکنشین ازجمله استان همدان در راستای تورکی زدایی از این سرزمینها، اقدام به تغییر، جعل و دستکاری جاینامها در این مناطق نموده و استان همدان نیز از تیغ تیز فاشیسم فارس در امان نبوده است. چنانچه بیشتر جاینامهای تورکی شهرها و روستاهای استان همدان در زمان حاکمیت پهلویها و جمهوری اسلامی از تورکی به فارسی تغییر یافته است.
لازم به ذکر است که تورکان همدان به لهجهی تورکی همدانی صحبت میکنند. لهجه همدانی از زیرشاخههای تورکی آذربایجانی محسوب میشود که ازلحاظ زبانشناختی با لهجه خمسهای و سونقوری قرابت دارد.
با روی کار آمدن دیکتاتوری رضاخان در سال ۱۳۰۴ تورکان آذربایجانی و سایر ملل غیر فارس در معرض شدیدترین حالت آسیملاسیون فرهنگی قرار گرفتند. بسیاری از مناطق ازجمله شهرها و روستاها تغییر نام یافت. آثار تاریخی زیادی تخریب گردید. هیچگونه مجوزی برای انتشار مطالبی به زبان تورکی داده نمیشد. به شدیدترین حالت ممکن با ناشران و مبلغان فرهنگ و زبان تورکی آذربایجانی مخالفت و برخورد میشد که همان سیاست با ابزارهایی برندهتر بعد از انقلاب ۵۷ تداوم یافت است.و تعداد قابل توجهی ازاستان ها و شهرستانهای تورک نشین کشور از داشتن رسانه رسمی به زبان مادری خود محروم هستند.
استان همدان یکی از مناطق مهم و تاریخی آذربایجان در طول تاریخ؛ خصوصاً در دوره حکومت سلجوقی، صفوی و حتی قاجار بوده است.
بنابر دقیقترین مطالعات صورت گرفته برروی تاریخ ترکهای جهان و ایران و همدان؛ ترکهای همدان یکی از اصیلترین و شناسنامه دارترین ترکهای ایران و آذربایجان هستند.
بنابر مطالعات صورت گرفته؛ اکثریت ترکهای همدان متعلق به یکی از طوایف 24 گانه اغوزها هستند که در همدان ساکن گشته اند، افشار، خدابنده لو، بیات، برچلو، بیگدلی، شاملو، قره گوزلو، خلج، تکلو، شاهسون، بهارلو، استاجلو، ایوه، قایی، الپاوت، قره خانلو, ترکمن، یاریم طاقلو، قشقایی، قره باغی ها از مهمترین این طوایف هستند