ایالات متحده روز دوشنبه ۵ مهر اعلام کرد که ایران باید به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجلزه دسترسی به کارگاه تولید قطعات سانتریفیوژ شود در غیر این‌صورت در روزهای آینده با انتقام دیپلماتیک در شورای حکام آژانس مواجه می‌شود.
این کارگاه در مجموعه تسا کرج اجزای سانتریفیوژها را تولید می کند؛ ماشین هایی که اورانیوم را غنی‌سازی می کنند.
این مرکز، اول تیر ماه سال جاری مورد حمله پهپادی قرار گرفت و یکی از چهار دوربین آژانس بین المللی انرژی اتمی در آنجا از بین رفت.
پس از آن، ایران آن دوربین‌ها را حذف کرد و فیلم دوربین تخریب شده موجود نیست.
تسا کرج یکی از چندین محوطه ای بود که ایران با آن موافقت کرد که بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به تجهیزات نظارت دسترسی داشته باشند و کارت های حافظه را جایگزین کارت های اطلاعاتی مانند فیلمبرداری کنند. توافق ۱۲ سپتامبر به جلوگیری از تشدید دیپلماتیک بین ایران و غرب کمک کرد.
در بیانیه آمریکا خطاب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که متشکل از ۳۵ کشور است، آمده است: “ما از امتناع ایران از ارائه دسترسی مورد نیاز به آژانس بین المللی انرژی اتمی به تجهیزات نظارتی خود، همانطور که در بیانیه مشترک ۱۲ سپتامبر بین آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران توافق شد، بسیار ناخرسند هستیم.”
ایالات متحده هشدار داده است: “ما از ایران می خواهیم بدون تأخیر بیشتر به آژانس بین المللی انرژی اتمی دسترسی لازم را بدهد. اگر ایران این کار را انجام ندهد، ما در روزهای آینده با سایر اعضای هیئت مدیره در مورد پاسخ مناسب مشورت می کنیم. ”
به گزارش رویترز، این گزارش روز یکشنبه به گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی به کشورهای عضو استناد می‌کند که می گفت: “ایران به سایتهایی که در ۱۲ سپتامبر توافق شده بود اجازه دسترسی داده است اما به کارگاهی که اجزای سانتریفیوژها را تولید می کند اجازه دسترسی به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی نداده است.”
کاظم غریب آبادی، نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، یک شبه در توییتر خود گفت که قبل از توافق با آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران نشان داده بود که تجهیزات نظارتی در کرج به دلیل تحقیقات در حال انجام “برای سرویس دهی” در نظر گرفته نشده است و گزارش روز یکشنبه آژانس “فراتر از شرایط توافق شده است.”
اتحادیه اروپا نیز به هیئت مدیره آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت که عدم دسترسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به کارگاه “بر خلاف بیانیه مشترکی که در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱ به دست آمد، تحولی نگران کننده است. ”
قطعنامه ای که در شورای حکام از ایران انتقاد می کند، می تواند امیدهای از سرگیری مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده را برای بازگرداندن هر دو طرف به برجام را از بین ببرد.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، می گوید که کشورش آماده بازگشت به میز مذاکره است اما نه تحت “فشار” غرب. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران نیز روز جمعه گفت که ایران به زودی به مذاکرات باز می گردد.
اتحادیه اروپا همچنین از ایران خواسته است “بدون هیچ تاخیری بیشتر” به بازرسان آژانس اجازه دسترسی دهد.